Besef hoe bijzonder leven zonder angst is
“Ik hoop dat mensen even beseffen hoe bijzonder het is dat ze in vrijheid en zonder angst leven en dat ze nadenken over hoe ze mee kunnen werken aan vrede in andere landen.” zegt de Sudanese rapper Emmanuel Jal.
Zelf zet hij zich hier fulltime voor in. Niet zo verwonderlijk als je weet dat hij als jongen van ongeveer zes jaar oud - hij weet zijn exacte geboortedatum niet - werd gerekruteerd door de People’s Liberation Army (SPLA) in zijn land, een leger dat vecht tegen de communistische overheid in Sudan. Hij zat in trainingskampen in buurland Ethiopië waar hij leerde omgaan met wapens.
Ook werd hij ingezet tijdens de gevechten. Zo moesten ze in het zuiden bij de stad Juba de verdediging van de regering afzwakken. Hiervoor moesten ze over een mijnenveld hollen. Omdat kinderen snel kunnen rennen en licht zijn, en daarom een betere kans hedden om het te overleven, werd Emmanuel samen met duizenden andere jonge jongens over het veld heen gestuurd.
Niet lang daarna splitste de SPLA zich en vluchtte Jal naar een andere afdeling, waar de omstandigheden beter waren. Het was een tocht van drie maanden door de jungle en van de paar honderd kinderen die tocht begonnen, kwamen er maar een paar aan. Velen waren onderweg gedwongen van de lichamen van overleden mede-reizigers te eten.
In het plaatsje Waat kwamen ze bij de andere groepering aan. Hier werkte de Britse Emma McCune. Zij was getrouwd met rebellenleider Riek Machar en ontfermde zich over de destijds elfjarige Emmanuel. Uiteindelijk adopteerde ze hem en smokkelde hem naar de Keniaase hoofdstad Nairobi. Ze overleed vrij snel daarna in een auto-ongeluk, maar vrienden van haar zorgden ervoor dat Jal daar zijn opleiding kon afmaken.
Hij begon ook met zingen, iets wat hij eigenlijk nooit deed. “Ik was een verhalenverteller. Zingen deed ik in eerste instantie uit dankbaarheid. In de kerk om God en Jezus te danken voor het feit dat ik in vrijheid mocht leven”, vertelt hij aan het eind van een opnamedag. “En om mijn gevoelens en verleden te verwerken."
Hij zingt in het English, Arabisch, Swahili, Dinka en Nuer en hij gebruikt hele diverse stijlen, van gospel tot rap. Zijn single 'Gua' bereikte een eerste plaats in Kenia. Het nummer kwam ook te staan op zijn internationale debuutalbum Ceasefire in 2005.
Zijn nieuwste album, met daarop de single War Child komt volgend jaar uit. “Het gaat over mijn gevoelens, de emoties waar ik mee te kampen heb. Maar ook wat liefdesliedjes.”
Zijn voornaamste doel is het verbeteren van de situatie in Sudan. “Daar horen de mensen mijn muziek en beseffen dat het anders kan. Ik ben een van hen, maar mij is het gelukt om mijn leven te veranderen. Dat kunnen zij dan ook. Bovendien probeer ik ze te onderwijzen door mijn muziek. Zo ging op mijn vorige album een nummer over een meisje dat naar school gaat. Ik hoop dat daardoor meer meisjes les kunnen krijgen.”
In het Westen zet hij zich met zijn muziek in voor vrede in zijn geboorteland. “Een groot deel van mijn inkomsten gaat naar projecten in Sudan, maar daarnaast ben ik spreker voor verschillende hulporganisaties. Zo was ik deze week nog in New York om mensen van de VN toe te spreken. Mensen kennen mijn verhaal en geven me een platform. Daarmee hoop ik een verschil te kunnen brengen. De situatie in Sudan is heel slecht, maar ik blijf optimistisch. Ik denk dat het goed kan komen, als Westerse regeringen zich daar maar voor blijven inzetten en het niet laten escaleren zoals in Rwanda.”
“Mensen kunnen wel degelijk een impact hebben. Als we samen werken, kunnen we er iets aan doen. En het geven van informatie is hierbij heel belangrijk. Als mensen snappen wat er gaande is, dan openen ze hun hart hiervoor en gaan ze een oplossing zoeken.”
“Bij mij was er slechts één Britse vrouw voor nodig die mij de kans gaf om in Kenia een opleiding te volgen. Daardoor ben ik nu hier en probeer ik op mijn manier mensen in de wereld te motiveren en stimuleren. Als nou iedereen uit het Westen een persoon in Afrika onder zijn hoede kon nemen… Dan zou ook de armoede over zijn en daarmee ook een aanleiding voor oorlog."